Kur Të Duash Të Ikësh, Por Gjaku Të Thërret: Një Rrëfim nga Tirana

— Po ti, Arben, a ke ndërmend të bësh ndonjëherë diçka për këtë shtëpi? — më tha Zoja, motra ime, me atë tonin e saj të mprehtë që më shponte si gjilpërë. Ishim ulur në verandën e shtëpisë së vjetër, ku aroma e djegur e druve përzihej me erën e lagësht të fshatit. Sytë e saj më shikonin drejt e në shpirt, sikur donte të më nxirrte fajin nga brenda.

U ndjeva i zënë ngushtë. Kisha ardhur vetëm për një fundjavë, për të parë nënën që kishte kohë pa dalë nga shtrati. Por Zoja nuk humbiste rast për të më kujtuar se isha larguar nga fshati, se isha bërë qytetar dhe kisha harruar rrënjët. “Tani që ke apartament në Tiranë, kujton se je më i mirë se ne?” — më tha ajo, duke ngritur zërin aq sa edhe pula u trembën.

U përpoqa ta anashkaloja, por ajo nuk ndalej. “Duhet ta shesësh atë apartamentin! Të vish këtu, të na ndihmosh! Nuk është vetëm përgjegjësi e imja të kujdesem për nënën dhe tokat!” Zëri i saj kumbonte në muret e shtëpisë së vjetër. Nëna rrinte e heshtur, me sytë nga dritarja, sikur donte të zhdukej nga kjo botë.

M’u mbushën sytë me lot, por nuk doja t’ia jepja kënaqësinë Zojës të më shihte të thyer. “Unë kam jetën time atje,” i thashë me zë të ulët. “Kam punuar gjithë jetën për atë apartament. Nuk është aq e thjeshtë sa mendon ti.”

Ajo qeshi me ironi. “Po çfarë jete ke ti atje? Vetëm, pa familje, pa askënd pranë! Kthehu këtu, bëhu njeri!”

Nuk durova më. U ngrita dhe dola jashtë, duke u betuar se nuk do të kthehesha më kurrë në atë shtëpi. U nisa drejt Tiranës me makinën time të vjetër, duke u ndjerë i tradhtuar nga gjaku im.

Tërë natën nuk fjeta. Në mendje më vërtiteshin fjalët e Zojës dhe fytyra e nënës sime që plakej çdo ditë e më shumë. Por zemra ime ishte bërë gur nga inati dhe zhgënjimi.

Të nesërmen në mëngjes, dikush trokiti në derën time. Ishte vëllai im i vogël, Genci. Kishte ardhur me një shportë mollësh nga kopshti i shtëpisë. “Arben,” më tha me zë të butë, “Zoja nuk është keq, thjesht është lodhur shumë. E di që nuk është e drejtë të kërkojmë gjithçka nga ti… por edhe ne jemi lodhur. Nëna po na ikën nga duart dhe nuk dimë ç’të bëjmë.”

E pashë Gencin në sy dhe pashë aty gjithë barrën që mbante mbi supe. Ishte vetëm 35 vjeç, por dukej si 50 nga hallet dhe puna në tokë. “Unë nuk mundem të heq dorë nga jeta ime këtu,” i thashë me zërin që më dridhej. “Kam sakrifikuar shumë për këtë jetë. Nuk është faji im që fshati po vdes dhe askush nuk do të kthehet më.”

Ai uli kokën dhe nxori një letër nga xhepi. “Nëna ka shkruar këtë për ty,” më tha dhe u largua pa thënë asnjë fjalë tjetër.

E hapa letrën me duar që më dridheshin:

“Biri im Arben,
E di që je larguar për një jetë më të mirë dhe jam krenare për ty. Por zemra ime është gjithmonë këtu, mes këtyre mureve ku kam rritur ju të tre. Nuk dua t’ju shoh të grindeni për mua apo për këtë shtëpi. Dua vetëm paqe mes jush dhe që secili të jetë i lumtur atje ku është.
Me dashuri,
Nëna”

Lotët më rrodhën faqeve pa mundur t’i ndaloj. Mendova për gjithë ato vite që isha larguar nga fshati, për dasmat ku nuk isha prezent, për varrimet ku kisha ardhur vetëm si mysafir. Mendova për Zojën që kishte mbetur aty, duke u plakur para kohe nga barra e përgjegjësisë.

Në darkë më mori në telefon tezja ime, Lirija: “Arben, mos u bëj si babai yt që iku dhe nuk u kthye kurrë! Familja është mbi gjithçka!”

Nuk dija ç’t’i thosha. Ishte e lehtë të flisje nga jashtë, por askush nuk dinte sa shumë kisha luftuar unë për t’u bërë dikush në Tiranë. Sa net pa gjumë duke punuar si kamarier gjatë studimeve, sa herë kisha ngrënë bukë thatë vetëm që të paguaja qiranë.

Por tani ndihesha bosh. A kishte kuptim gjithë kjo sakrificë nëse në fund mbetesha vetëm?

Tërë javën tjetër isha si i humbur në punën time si ekonomist në një zyrë të vogël sigurimesh. Kolegia ime, Elira, më pa të shqetësuar dhe më pyeti: “Çfarë ke Arben? T’u ka zbehur fytyra!”

I tregova shkurtimisht çfarë kishte ndodhur. Ajo më vuri dorën mbi sup: “Mos harro se edhe ti ke nevojat e tua. Nuk mund t’i shpëtosh gjithmonë pritshmërive të familjes shqiptare… por as nuk mund t’i injorosh plotësisht ata që të kanë rritur.”

Fjalët e saj më ngelën gjatë gjithë ditës në mendje.

Të premten pasdite mora trenin drejt fshatit. Nuk i thashë askujt se po vija. Kur mbërrita, Zoja ishte duke larë rrobat në oborr.

— Ç’do këtu? — më tha pa më parë në sy.
— Kam ardhur të flas — iu përgjigja qetësisht.
— S’ka mbetur gjë për të thënë.
— Ka gjithmonë diçka për të thënë mes motrës dhe vëllait.

U ulëm në verandën ku kishte nisur gjithçka një javë më parë.

— Zoja, unë nuk mundem ta lëshoj jetën time në Tiranë — i thashë me sinqeritetin që vetëm dhimbja ta jep. — Por as nuk dua t’ju humbas juve… As nënën.

Ajo uli kokën dhe filloi të qante në heshtje.

— M’u bë jeta ferr këtu — tha mes lotëve. — Nuk dua asgjë tjetër veçse dikush të ndaj barrën me mua…

E mora dorën e saj dhe ia shtrëngova fort.

— Do vij çdo fundjavë — i premtova — dhe do ndihmoj sa mundem nga larg. Por mos kërko prej meje ta braktis gjithçka që kam ndërtuar…

Ajo vetëm tundte kokën dhe qante.

Nëna na pa nga dritarja dhe buzëqeshi lehtë.

Tani jam kthyer sërish në Tiranë, por çdo fundjavë marr trenin drejt fshatit. Jeta ime është mes dy botëve: qytetit që më dha lirinë dhe fshatit që më dha rrënjët.

A është kjo zgjidhja e duhur? Apo thjesht po mundohem t’i mbaj të gjithë të kënaqur duke harruar veten? Çfarë do bënit ju po të ishit në vendin tim?