Kur Nënëvjehrra U Bë Hija e Shtëpisë Sime: Një Rrëfim nga Zemra e Shqipërisë

“Elira, ku është çajniku im?!” Zëri i nënëvjehrrës sime, Shpresa, më tronditi që në mëngjes. Ishte ora shtatë, sapo kisha hapur sytë dhe po përpiqesha të mbledhja veten pas një nate pa gjumë. Në shtëpinë tonë të vogël në periferi të Fierit, çdo mëngjes fillonte me tension që nga dita kur Shpresa u transferua tek ne, pas vdekjes së burrit të saj.

Nuk kisha asnjëherë ndonjë marrëdhënie të ngrohtë me të. Që në fillim më shikonte si një të huaj që i kishte rrëmbyer djalin. Por pas martesës me Artanin, mendova se do të më pranonte. Gabova. Çdo ditë, ajo gjente diçka për të më kritikuar: si gatuaja, si laja rrobat, si flisja me fëmijët. Por ajo që ndodhi atë mëngjes ishte kulmi.

“Çajniku është aty ku ka qenë gjithmonë, nënë Shpresa,” i thashë me zë të ulët, duke u përpjekur të mos zgjoja djalin tim të vogël, Ledionin. Ajo u fut në kuzhinë si stuhi dhe filloi të kontrollonte çdo dollap.

“Ti nuk di asgjë! Në shtëpinë time nuk do kishte ndodhur kurrë kjo rrëmujë!”

U ndjeva e pafuqishme. Ishte shtëpia ime, por çdo ditë ndihesha si mysafire. Artani punonte gjithë ditën në ndërtim dhe kur kthehej në darkë, ishte i lodhur dhe i heshtur. Nuk donte t’i prishte qejfin nënës së tij, por as mua nuk më mbështeste.

Një ditë, kur u ktheva nga puna, pashë se mungonin disa gjëra: një batanije që na e kishte dhuruar mamaja ime për dasmë, një komplet filxhanësh që i ruaja për mysafirët dhe… çajniku! U përpoqa të mos shpërtheja para Ledionit, por zemra më rrihte fort.

“Nënë Shpresa, a i ke parë rastësisht disa gjëra që mungojnë?” e pyeta me kujdes.

Ajo ngriti supet. “Janë gjërat e shtëpisë sime. I kam marrë te motra ime. Nuk ke pse shqetësohesh.”

U ndjeva sikur dikush po më shkulte rrënjët nga toka. Shtëpia ime po boshatiste pak nga pak. Çdo send kishte kujtimet e veta, por për Shpresën ato ishin thjesht objekte që mund t’i merrte kur të donte.

Një natë, ndërsa Artani po flinte, u ula pranë tij dhe i fola me lot në sy:

“Artan, nuk mundem më kështu. Po humbas gjithçka që kam ndërtuar. Po humbas veten.”

Ai u kthye nga ana tjetër. “Mos u merr me gjërat e vogla, Elira. Nëna është plakë, lërë të bëjë si do.”

Por kjo nuk ishte më çështje sendesh. Ishte çështje dinjiteti.

Ditët kalonin dhe Shpresa filloi të kërkonte edhe para. “M’u prish lavatriçja te motra. Jepi ca para të blej një tjetër,” më tha një ditë para Ledionit.

“Unë nuk kam shumë para,” i thashë me zë të dridhur.

Ajo qeshi me ironi: “Ti s’ke asgjë! Edhe këtë shtëpi ta kam dhënë unë!”

Ishte e vërtetë që Artani kishte trashëguar këtë shtëpi nga babai i tij, por gjithçka tjetër e kishim ndërtuar bashkë. M’u duk sikur po më hiqnin tokën nën këmbë.

Një mbrëmje, ndërsa po laja enët, dëgjova Shpresën duke folur në telefon me motrën e saj:

“Elira është kot fare! Nuk di asgjë! Po ta dish sa gjyna është djali im që ka rënë në dorën e saj…”

M’u mbushën sytë me lot. Nuk durova dot më. Hyra në dhomën ku ishte ajo dhe i thashë:

“Mjaft! Kjo është shtëpia ime po aq sa e jotja! Nuk do lejoj më të marrësh asgjë pa lejen time!”

Ajo më pa me sy të egër: “Ti je vetëm një nuse! Unë jam zonja e kësaj shtëpie!”

Në atë moment hyri Artani. Pa tensionin në ajër dhe u përpoq të na qetësonte:

“Mos bëni zhurmë! Ledioni po fle!”

Por unë nuk mund të heshtja më.

“Artan, duhet të zgjedhësh: ose do jemi bashkë si familje dhe do kemi respekt për njëri-tjetrin, ose unë nuk mund të jetoj më kështu!”

Ai u hutua. Nuk ishte mësuar t’i vendosej ultimatumeve. Por këtë herë nuk kisha kthim pas.

Ditët që pasuan ishin si një luftë e ftohtë. Shpresa filloi të ankohej te gjithë farefisi se unë isha bërë e keqe dhe se po i merrja djalin. Mua më shihnin me sy kritik në lagje; disa gra më thoshin fshehurazi: “Durim, Elira! Nënëvjehrra është bekim!” Por askush nuk dinte çfarë ndodhte brenda mureve tona.

Një ditë mora guximin dhe shkova te prindërit e mi në fshat. U ula pranë mamit dhe shpërtheva në lot:

“Mami, nuk mundem më! Po mbytem!”

Ajo më përqafoi fort: “Bija ime, askush nuk ka të drejtë të të shkelmojë dinjitetin. Fol hapur me Artanin. Nëse ai nuk të mbështet, mendo për veten dhe Ledionin.”

Kur u ktheva në shtëpi, Shpresa kishte marrë edhe batanijen time të preferuar dhe po e fuste në valixhe.

“Nënë Shpresa! Lëri gjërat e mia!” bërtita.

Ajo u kthye: “Unë kam sakrifikuar gjithçka për këtë familje! Ti je vetëm kalimtare!”

Në atë moment hyri Artani dhe pa gjithçka.

“Elira ka të drejtë,” tha ai papritur. “Nënë, duhet të respektosh shtëpinë tonë dhe Elirën.”

Shpresa u trondit. Për herë të parë pashë frikën në sytë e saj.

Pas asaj nate, ajo filloi të largohej pak nga pak nga shtëpia jonë. Nuk ishte më ajo hijen që kontrollonte gjithçka. Unë dhe Artani filluam të ndërtonim marrëdhënien tonë nga e para.

Por plagët mbetën. Ende sot kur shoh një çajnik apo një batanije të vjetër, më kujtohet ajo periudhë kur luftova për veten time.

A është normale që nënëvjehrra të ketë kaq shumë pushtet në familjet tona? Sa duhet të durojmë për hir të traditës? Apo është koha që ne gratë shqiptare të ngremë zërin për dinjitetin tonë?