Kur Dashuria Nuk Mjafton: Rrëfimi i një Martese që U Shua mes Heshtjes dhe Traditës

“Nuk dua më të dëgjoj asnjë justifikim, Arlind! Mjaft më! Nuk jam më ajo vajza që hesht!” – zëri i Elirës më përplasi si rrufe në dhomën tonë të ftohtë. Ishte nata e tretë radhazi që grindeshim. Jashtë binte shi, por brenda shtëpisë sonë binte heshtja më e rëndë që kisha ndjerë ndonjëherë.

Nuk e di kur filloi gjithçka të shkojë keq. Ndoshta ishte ai momenti kur prindërit e mi filluan të ndërhynin në çdo vendim tonin, ose kur Elira nisi të mbyllej në vetvete, duke mos më treguar më asgjë. Apo ndoshta ishte faji im, që gjithmonë i vija detyrimet mbi ndjenjat, duke harruar se ajo kishte nevojë për më shumë se një bashkëshort që sillte rrogën në shtëpi.

“Arlind, a mund të flasim si njerëz?” – më pyeti ajo një natë, ndërsa unë isha i zhytur në telefonin tim, duke lexuar lajmet për krizën ekonomike. “Nuk kam kohë tani, Elira. Nesër kemi darkën te mamaja ime. Duhet të mendojmë çfarë do çojmë.”

Ajo uli kokën dhe u largua pa thënë asgjë. Nuk e kuptova atëherë sa shumë e lëndova me ato fjalë. Në shtëpinë tonë, gjithçka rrotullohej rreth asaj çfarë do thoshin të tjerët – çfarë do mendonte mamaja ime, çfarë do thoshte xhaxhai i Elirës, si do na shihnin fqinjët nëse grindeshim fort.

Kur u martuam, ishim të dashuruar marrëzisht. Elira vinte nga një familje e thjeshtë nga Fieri, unë nga Tirana. Prindërit e mi nuk e donin shumë këtë lidhje – “është vajzë fshati”, pëshpërisnin. Por unë isha kokëfortë. E doja Elirën dhe besoja se dashuria do mjaftonte.

Por dashuria filloi të zbehej nën peshën e pritshmërive dhe traditave. Elira donte të punonte si mësuese, por mamaja ime këmbëngulte që ajo të rrinte në shtëpi dhe të kujdesej për djalin tonë të vogël, Ledionin. “Gruaja duhet të jetë shtylla e shtëpisë”, përsëriste ajo.

Një ditë Elira shpërtheu: “Nuk jam robinë! Dua të kem jetën time!”

Unë nuk dija si t’i përgjigjesha. M’u duk sikur po më kërkonte diçka të pamundur – si mund ta lija nënën time të zhgënjyer? Si mund t’i thosha jo traditës?

Filluan grindjet. Filluan heshtjet e gjata. Ledioni filloi të na shihte me frikë sa herë ngrinim zërin. Një natë, ai erdhi te krevati ynë dhe tha: “Mos u grindni më, ju lutem.”

Ajo natë më theu zemrën. Por edhe atëherë nuk bëra asgjë. Vazhdova të jem burri që hesht dhe pranon gjithçka për hir të paqes së rreme.

Një ditë, Elira mori Ledionin dhe shkoi te prindërit e saj në Fier. Mbeta vetëm në shtëpinë tonë bosh, duke dëgjuar jehonën e zërave tanë që dikur qeshnin bashkë.

Telefonova babain tim. “Baba, Elira iku.”

Ai psherëtiu: “Mos u shqetëso, bir. Gratë janë kështu. Do kthehet.”

Por ajo nuk u kthye. Ditët kalonin dhe unë fillova të kuptoj boshllëkun që kishte lënë pas. Fillova të kujtoj netët kur flisnim deri vonë për ëndrrat tona, kur planifikonim pushimet në Dardhë apo kur qeshnim me budallalliqet e Ledionit.

Një ditë shkova në Fier për ta takuar. Prindërit e saj më pritën me ftohtësi.

“Arlind,” tha babai i saj, “vajza ime ka vuajtur shumë. Nuk është vetëm faji yt, por duhet të kuptosh se martesa nuk është vetëm detyrim.”

Elira doli në oborr. Sytë i kishte të fryrë nga lotët.

“Pse erdhe?” – më pyeti ajo.

“Sepse dua të flasim… Dua të kthehesh.”

Ajo qeshi hidhur: “Tani kujtohesh? Kur isha aty, isha vetëm një hije për ty.”

Nuk dija ç’t’i thosha. U ula pranë saj dhe i kapa dorën.

“Elira… më fal që nuk të dëgjova kurrë siç duhet.”

Ajo uli kokën: “Ndoshta është vonë tani.”

U ktheva në Tiranë i shkatërruar. Prindërit e mi filluan të flasin për divorc, për turpin që do na binte mbi familje.

“Çfarë do thonë njerëzit?” – pyeti mamaja ime.

Por për herë të parë nuk më interesonte më çfarë do thoshin njerëzit. Mua më interesonte vetëm Elira dhe Ledioni.

Fillova t’i shkruaj letra Elirës – letra që ndoshta nuk do t’i lexojë kurrë. I shkruaja për gabimet e mia, për frikërat e mia, për dashurinë që ende kisha për të.

Një natë, Ledioni më telefonoi nga telefoni i gjyshes së tij.

“Babi… mami qan shpesh. Kur do vish?”

M’u drodh zëri: “S’di bir… por do vij sa herë të duash.”

Në atë moment kuptova se martesa jonë kishte dështuar jo sepse nuk kishim dashuri, por sepse harruam ta ushqenim atë çdo ditë me mirëkuptim dhe respekt. Harruam të flisnim hapur për plagët tona, harruam t’i japim njëri-tjetrit hapësirën për t’u rritur si individ.

Sot jam ende vetëm në këtë shtëpi bosh. Prindërit e mi ende flasin për turp dhe traditë, por unë kam filluar t’i shoh gjërat ndryshe.

A ishte faji im që nuk i vura kufij ndërhyrjeve familjare? Apo ishte faji i Elirës që nuk luftoi më fort për ne? Apo ndoshta ishte faji i një shoqërie që na mëson t’i vëmë gjithmonë pritshmëritë mbi ndjenjat?

Ndoshta është koha që ne shqiptarët të fillojmë të flasim hapur për dhimbjet tona dhe të mos i fshehim pas perdeve të trashura të traditës.

A mund ta shpëtosh një martesë kur dashuria mbetet vetëm kujtim? Apo ndoshta duhet guximi për ta lënë atë që s’funksionon më? Çfarë do bënit ju në vendin tim?