Kthimi në Shtëpi: Kur Lakmia Shkatërron Familjen

“Vetëm kaq? Njëqind mijë lekë të vjetra për Elirën? Sot nuk blejnë as një palë atlete!” Zëri i Arjanit, dhëndrit tim, më goditi si rrufe në mes të dhomës së ndenjes. Ishte ditëlindja e mbesës sime, Elirës, dhe unë, pas gati njëzet vitesh në Itali, kisha ardhur me mallin e madh të gjyshit që do të shihte sytë e saj të ndritshëm. Por dhurata ime, një kartëmonedhë e thjeshtë, u kthye në mollën e sherrit.

Nuk e prisja këtë reagim. Në shtëpinë tonë të vogël në periferi të Tiranës, gjithmonë kishim ndarë gjithçka me dashuri. Kur ika për herë të parë jashtë shtetit, ishte për t’u siguruar që vajza ime, Liridona, të mos i mungonte asgjë. Por tani, kur u ktheva me shpresën se do të gjeja një familje më të bashkuar, ndjeva se diçka kishte ndryshuar rrënjësisht.

Arjani vazhdoi: “Ti ke ardhur nga Italia, ke punuar gjithë këto vite. Nuk është turp t’i japësh më shumë mbesës? Çfarë shembulli po i japim?”

Liridona uli kokën. E pashë që i dridheshin duart. Elira, e vogla ime, nuk kuptonte asgjë nga kjo bisedë. Ajo vetëm qeshte me lodrat e saj të reja.

U ndjeva i fyer. “Arjan,” i thashë me zë të ulët por të prerë, “dhurata nuk matet me para. Unë kam ardhur këtu për dashurinë tuaj, jo për të bërë garë me lekët.”

Ai qeshi nën hundë. “Po dashuria nuk paguan faturat! Sot çdo gjë është para. Edhe fëmijët e kuptojnë këtë.”

Aty m’u errësua shpirti. Çfarë kishte ndodhur me vlerat tona? Si kishte mundësi që dhëndri im, që dikur më kishte pritur me respekt dhe mirënjohje, tani fliste vetëm për para?

Në darkë, shtëpia ishte e heshtur. Liridona erdhi pranë meje në kuzhinë.

“Babi,” më tha me zë të ulët, “mos u mërzit. Arjani është nën shumë stres. Ka humbur punën muajt e fundit dhe është bërë nervoz.”

E kuptova dhimbjen në sytë e saj. Por nuk ishte vetëm stresi; ishte diçka më e thellë. Një lakmi që po i gllabëronte shpirtin.

Ditët kaluan dhe tensioni vetëm sa u shtua. Arjani filloi të ankohej edhe për gjërat më të vogla: pse nuk sillja më shumë ushqime nga jashtë, pse nuk i ndihmoja me pagesat e dritave, pse nuk blija lodra më të shtrenjta për Elirën.

Një natë, ndërsa po pinim çaj në verandë, ai shpërtheu përsëri.

“Ti ke qenë gjithë jetën në Itali! Ke kursyer lekët atje dhe tani vjen këtu si i varfër? Çfarë ke bërë gjithë këto vite?”

U ngrita në këmbë. “Kam punuar si qen! Kam larë pjata, kam pastruar shtëpi të huaja që vajza ime të kishte një jetë më të mirë. Nuk kam ardhur këtu për t’u tallur!”

Ai më pa me sy të ftohtë. “Atëherë pse nuk na ndihmon më shumë? Tani është radha jote!”

Aty ndjeva se diçka ishte këputur mes nesh. Liridona qante në heshtje në dhomën tjetër. Elira erdhi dhe më përqafoi fort.

Ditët u bënë më të vështira. Arjani filloi t’i fliste keq edhe Liridonës: “Babi yt është koprac! Nuk do as për mbesën!”

Një mbrëmje, vendosa të flisja hapur me vajzën time.

“Liridona,” i thashë duke i mbajtur duart, “unë kam ardhur këtu për ju. Por nuk mund ta lejoj askënd të më përdorë si bankomat. Dashuria ime nuk matet me euro.”

Ajo qau gjatë atë natë. “Babi, unë jam mes dy zjarreve. Dua paqe në shtëpi, por Arjani është bërë tjetër njeri.”

Fillova të mendoj seriozisht të largohem përsëri. Por Elira vinte çdo mëngjes në dhomën time dhe më thoshte: “Gjyshi, a do luajmë sot?”

Një ditë, ndërsa po shëtisnim në parkun afër shtëpisë, Elira më pyeti: “Gjyshi, pse mami qan shpesh?”

M’u thye zemra. Si t’ia shpjegoja një fëmije se lakmia dhe egoizmi mund të shkatërrojnë gjithçka?

Një pasdite vere, Arjani solli një mik në shtëpi dhe filloi të fliste hapur për mua: “Ky ka ardhur nga Italia dhe nuk jep asgjë! Po ta kisha unë atë mundësi…”

Nuk durova më. U ngrita dhe thashë: “Arjan, unë kam ardhur këtu si baba dhe gjysh. Nëse mendon se vlera ime matet me para, atëherë ke humbur gjithçka.”

Ai u ngrys dhe doli jashtë duke përplasur derën.

Pas asaj nate, marrëdhëniet tona u ftohën krejtësisht. Liridona filloi të mbyllej gjithnjë e më shumë në vetvete. Elira kërkonte gjithmonë praninë time.

Një ditë vendosa t’i lija një letër Arjanit:

“Arjan,
Nuk jam kthyer nga Italia për t’u bërë burimi yt i parave. Kam punuar gjithë jetën që vajza ime dhe mbesa ime të kenë dashuri dhe siguri. Nëse nuk mund ta kuptosh këtë, atëherë ndoshta duhet të rishikosh vlerat e tua.”

Kur u ktheva atë mbrëmje në shtëpi, Arjani kishte marrë rrobat dhe ishte larguar për disa ditë.

Liridona erdhi pranë meje duke qarë: “Babi, çfarë do bëjmë tani?”

E përqafova fort. “Do ta kalojmë bashkë këtë stuhi. Unë jam këtu për ju.”

Ditët pas largimit të Arjanit ishin të vështira por edhe çliruese. Shtëpia filloi të marrë frymë ndryshe; Elira qeshte më shpesh dhe Liridona nisi të rigjejë veten.

Por plagët mbetën thellë brenda meje. Çdo natë pyesja veten: A ia vlejti gjithë kjo sakrificë? A mundet një njeri i vetëm ta prishë gjithë dashurinë që kemi ndërtuar?

Sot jam ende këtu, duke parë Elirën teksa luan në oborr dhe duke menduar: A është lakmia më e fortë se gjaku? A do ta gjejmë ndonjëherë paqen mes nesh?