Hija në Korridor: Dita Kur E Çova Nënën në Shtëpinë e Pleqve

“Mos më lër këtu, Ardit!” Zëri i saj, i dridhur dhe i hollë, më përshkoi trupin si një rrufe. Ishte korridori i gjatë, i bardhë, me dritare të vogla që nuk lejonin dritën të hynte plotësisht. Nëna ime, Lirie, mbante dorën time fort, si dikur kur isha fëmijë dhe kisha frikë nga errësira. Tani isha unë ai që kisha frikë – nga ajo që po bëja, nga ajo që do të ndodhte më pas.

“Do të vij shpesh, mami. Këtu do të kujdesen mirë për ty. Nuk je vetëm,” i pëshpërita, por zëri më doli i thatë, i zbrazët. Ajo më pa drejt në sy, me ato sy të thellë që dikur më lexonin mendimet. “Nuk është njësoj, bir. Nuk është njësoj.”

Në atë korridor, koha u ndal. Çdo hap që hidhja drejt daljes më rëndonte si një gur varri mbi shpinë. Kujtimet më vërshuan si një lumë: aroma e byrekut të saj në mëngjes, duart e saj që më ledhatonin flokët kur kisha temperaturë, zëri i saj që këndonte këngët e vjetra të fshatit tonë në Devoll. Tani ajo ishte vetëm një grua e moshuar, e braktisur nga djali i saj i vetëm.

Kur dola jashtë, ajri i ftohtë i Tiranës më goditi në fytyrë. U mbështeta pas murit dhe u përpoqa të marr frymë thellë. Telefoni më ra nga dora kur pashë mesazhin e motrës sime, Erisa: “E bëre? Si pati zemra?” Nuk iu përgjigja. Nuk kishte fjalë që mund të shpjegonin atë që ndjeja.

Në shtëpi më priste bashkëshortja ime, Drita, me fytyrë të ngrirë. “Nuk kishim zgjidhje tjetër, Ardit,” tha ajo pa më parë në sy. “Ti punon gjithë ditën, unë kujdesem për fëmijët dhe për punët e shtëpisë. Nëna jote ka nevojë për kujdes të vazhdueshëm.”

“Po a është kjo zgjidhje?” bërtita pa dashje. “A është kjo ajo që meriton ajo grua që na rriti të dyve?”

Drita u kthye nga unë me lot në sy: “Po ne çfarë të bëjmë? T’i lëmë fëmijët rrugëve? T’i lëmë punët? Ajo nuk pranon ndihmë nga askush tjetër veç teje!”

U ula në kolltuk dhe mbulova fytyrën me duar. Në atë moment ndjeva se po mbytesha nga faji dhe pafuqia. Nëna ime kishte qenë gjithmonë një grua e fortë – kishte përballuar vdekjen e babait tim kur isha vetëm dhjetë vjeç, kishte punuar natë e ditë që të mos na mungonte asgjë. Kishte hequr dorë nga gjithçka për ne.

Tani, kur ajo kishte nevojë për mua, unë po e lija në një dhomë të huaj, mes njerëzve të panjohur.

Ditët kaluan ngadalë. Çdo natë shihja ëndrra të çuditshme: nëna ime më thërriste nga dritarja e shtëpisë së pleqve, ndërsa unë nuk mundesha t’i afrohesha dot. Zgjohesha i lagur nga djersa dhe shkoja në kuzhinë për të pirë ujë. Fëmijët e mi, Klea dhe Seldi, nuk kuptonin asgjë. “Ku është gjyshja?” pyesnin hera-herës.

“Gjyshja është në një vend ku kujdesen mirë për të,” u përgjigjesha gjithmonë me një buzëqeshje të rreme.

Një javë pas asaj dite, vendosa ta vizitoj nënën. Kur hyra në dhomën e saj, ajo ishte ulur pranë dritares së vogël, duke parë jashtë. Nuk u kthye menjëherë kur dëgjoi hapat e mi.

“Si je, mami?”

Ajo heshti për pak çaste. Pastaj foli me një zë të butë: “Mendoja se do vije më shpejt.”

U ula pranë saj dhe i mora dorën. Ishte akoma e ngrohtë, por tani dukej më e brishtë se kurrë.

“Kam shumë punë… Fëmijët… Drita…”

Ajo buzëqeshi hidhur: “Tani jam bërë barrë për ju.”

“Mos thuaj kështu! Nuk je barrë!”

Ajo uli kokën: “Kur ishe i vogël, ti ishe gjithë bota ime. Tani bota jote është diku tjetër.”

Nuk gjeta dot fjalët për t’ia kthyer. Vetëm heshta dhe ia shtrëngova dorën fort.

Kur dola nga shtëpia e pleqve atë ditë, pashë një grua tjetër të moshuar që qante në korridorin bosh. Një infermiere u përpoq ta qetësonte: “Do vij djali yt nesër,” i tha ajo me butësi.

Në atë moment kuptova se nuk isha vetëm në këtë faj kolektiv – shumë prej nesh po bënim të njëjtin gabim: po i linim prindërit tanë vetëm, sepse jeta jonë ishte bërë shumë e ngarkuar për t’u marrë edhe me ta.

Në darkën e asaj nate, Drita më pa gjatë: “Ardit… mos u mundo ta mbash gjithë këtë brenda vetes.”

“Po si t’ia bëj? Si mund të fle rehat kur di që ajo është vetëm?”

Ajo uli kokën: “Ndoshta duhet ta sjellim prapë në shtëpi…”

Por mendova për netët pa gjumë, për tensionet mes nesh, për fëmijët që filluan të trembeshin nga krizat e saj të harresës. Ishte një rreth vicioz pa dalje.

Një mbrëmje vonë, motra ime Erisa më telefonoi nga Italia: “Ardit… a mendon se kemi bërë gjënë e duhur?”

“Unë nuk di më çfarë është e duhura,” i thashë duke u dridhur zëri.

Ajo qau në telefon: “Po sikur nesër të mos jetë më? A do ia falësh vetes?”

Nuk pata përgjigje.

Ditët kalonin dhe vizitat u bënë më të rralla. Nëna ime filloi të harrojë emrat tanë, filloi të jetojë në botën e saj të vogël prej katër muresh. Infermieret thoshin se ishte normale – pleqëria është kështu.

Por çdo natë, para se të mbyllja sytë, kujtoja atë korridor të bardhë dhe sytë e saj plot lutje.

A është ky çmimi i jetës moderne? A kemi humbur diçka thelbësore si shqiptarë – respektin dhe dashurinë për prindin?

Ndoshta nuk ka përgjigje të lehta… Por a do mundem ndonjëherë ta fal vetveten? Ju si do kishit vepruar në vendin tim?