Pushimet që më kthyen në dele të zezë të familjes

— Po ç’është kjo marrëzi, Arben? — bërtiti babai, ndërsa unë po mblidhja valixhen në korridor. Nëna rrinte në prag me duar të kryqëzuara, sytë e saj plot zhgënjim. Motra ime, Elira, më shikonte me një përbuzje të heshtur, si të isha bërë papritur armiku i shtëpisë.

— Kam nevojë për pushim, — u përgjigja me zë të dridhur. — Kam punuar pa ndalur pesë vjet rresht. Nuk po iki në fund të botës, vetëm dy javë në Durrës.

Babai u afrua, fytyra e tij e rrudhur nga vitet dhe hallet. — Pushim? Kur ke parë ti pushim në këtë shtëpi? Unë kam punuar gjithë jetën, asnjëherë nuk kam marrë pushime. Edhe tani që jam plak, s’kam luksin të pushoj. Po ti, çfarë ke bërë më shumë se ne?

Nëna ndërhyri me zë të butë, por therës: — Arben, a nuk e sheh që motra jote ka nevojë për ndihmë me fëmijët? Shtëpia është plot punë. Si mund t’i lësh të gjitha dhe të shkosh vetëm?

E dija që nuk do ta kuptonin. Në këtë shtëpi, sakrifica ishte ligj i pashkruar. Pushimi ishte luks i huaj, diçka që i takonte vetëm atyre që kishin “mbaruar punët” — një moment që kurrë nuk vinte.

Por unë isha lodhur. Çdo mëngjes zgjohesha para agimit për të kapur autobusin drejt fabrikës së tekstileve. Netët i kaloja duke ndihmuar Elirën me djalin e saj të vogël, sepse burri i saj punonte jashtë shtetit. Rroga ime shkonte pothuajse e gjitha për faturat dhe ilaçet e babait.

Një natë më parë, ndërsa rrija zgjuar në shtrat, dëgjova nënën duke folur me babanë:

— Arbeni është bërë egoist. Nuk mendon më për familjen.

— E kemi rritur gabim, — u përgjigj ai me zë të ulët.

Ajo natë më dogji më shumë se çdo lodhje fizike. U ndjeva fajtor, por edhe i zemëruar. Pse duhej gjithmonë të sakrifikoja veten? Pse askush nuk pyeste si ndihesha unë?

Të nesërmen, mora guximin dhe rezervova dhomën në një hotel modest pranë detit. Kur ua thashë familjarëve, shpërtheu stuhia.

— Po njerëzit çfarë do thonë? — pyeti Elira. — Që Arbeni ka lënë familjen për qejf?

— Le të thonë ç’të duan! — shpërtheva unë. — Edhe unë jam njeri!

Në atë moment kuptova se kisha kaluar një vijë që nuk kthehej më mbrapa.

Kur mbërrita në Durrës, ndjeva një lehtësi që nuk e kisha provuar kurrë. Ajri i kripur i detit, zhurma e valëve… Për herë të parë pas shumë vitesh, isha vetëm me mendimet e mia. Por çdo mbrëmje, ndërsa shëtisja buzë detit, telefoni më mbushej me mesazhe nga shtëpia:

— Nëna: “A je mirë? Po na mungon këtu.”
— Elira: “Djali është sëmurë. Ku je kur kemi nevojë?”
— Babai: “Mos harro se familja është gjithçka që ke.”

Faji më hante brenda. Çdo ditë luftoja mes dëshirës për qetësi dhe zërit të brendshëm që më thoshte se po bëhesha egoist.

Një mbrëmje, teksa po pija kafen në verandën e hotelit, një çift i moshuar nga Korça u ul pranë meje. Filluan të flisnin për jetën e tyre: si kishin sakrifikuar gjithçka për fëmijët dhe tani pleqërinë po e kalonin vetëm.

— Mos bëj gabimin tonë, bir, — më tha burri. — Në fund mbetesh vetëm me veten. Nëse nuk kujdesesh për shpirtin tënd, askush s’do ta bëjë.

Fjalët e tij më ngulën si gozhdë në zemër.

Kur u ktheva në shtëpi pas dy javësh, atmosfera ishte akull. Nëna nuk më foli për ditë të tëra. Babai më shikonte si të isha tradhtar. Elira i tregonte gjithë lagjes se si vëllai i saj kishte zgjedhur “qejfin” mbi familjen.

Në darkën e parë familjare pas kthimit, heshtja ishte therëse. Vetëm zhurma e lugëve mbi pjatat thyente qetësinë.

— Si kalove? — pyeti babai më në fund me ironi.

— Mirë… — u përgjigja ngadalë. — Kam reflektuar shumë.

Nëna ngriti sytë nga pjata: — Shpresoj që ke kuptuar sa rëndësi ka familja.

U ndjeva i vogël, i huaj në shtëpinë time. Por brenda vetes ndjeja edhe një forcë të re: kisha guxuar të mendoj për veten.

Ditët kaluan dhe asgjë nuk ishte si më parë. Fqinjtë filluan të flisnin pas shpinës sime; disa më quanin “dele e zezë”, disa “modern” që kishte harruar rrënjët.

Një natë vonë, Elira trokiti në derën time:

— Arben… Mbase ishim shumë të ashpër me ty. Por ti duhet ta kuptosh: këtu gjithçka matet me sakrificën për familjen.

E pashë motrën time dhe pashë veten time vite më parë: gjithmonë duke dhënë, kurrë duke marrë frymë.

— Po sikur ta ndryshojmë këtë rregull? — i thashë me zërin që më dridhej nga emocionet. — Po sikur edhe ne të kemi pak kohë për veten?

Ajo uli kokën dhe heshti gjatë.

Sot jam ende “dele e zezë” në sytë e shumëkujt. Por kam mësuar se dashuria për familjen nuk matet vetëm me sakrificën pa fund; ndonjëherë duhet t’i japësh vetes mundësinë të marrësh frymë që të mundesh t’u japësh edhe të tjerëve dashuri.

A është egoizëm të kërkosh pak qetësi për veten? Apo është guxim? Ju çfarë do bënit po të ishit në vendin tim?