Deri sa drita të shuhet: Një jetë mes kujtimesh dhe shpresës

— Mos harro të fikësh dritën kur të dalësh, Valbonë! — më thirri fqinja ime, Luljeta, nga kati i tretë, ndërsa unë po ngjitesha ngadalë shkallëve të lagura nga lagështira. Zëri i saj u përzie me aromën e lakrës së zier që vinte nga dritarja e hapur e kuzhinës së saj. Ishte një aromë që më ndiqte prej vitesh, njësoj si kujtimet që nuk më lënë të qetë.

Në këtë pallat të vjetër në rrugën “Ali Demi”, çdo mbrëmje është një përsëritje e së kaluarës. Dritat e korridorit dridhen si zemra ime, e lodhur nga pritja. Prej kohësh jam vetëm. Fëmijët janë shpërndarë: Erioni në Gjermani, Arta në Itali. Burri im, Mentor, iku para pesë vitesh, duke lënë pas një boshllëk që as koha nuk po arrin ta mbushë.

Mbrëmja është koha më e vështirë. Kur heshtja bie mbi shtëpi, çdo gjë merr zë: orët që trokasin, frigoriferi që rënkon, dhe mbi të gjitha, kujtimet që bërtasin. Në dhomën e ndenjes ende rri varur fotografia e dasmës sonë. Unë me fustan të bardhë, Mentor me kostum gri. Sa të rinj ishim! Sa shumë ëndrra kishim!

— Mami, pse nuk vjen edhe ti këtu? — më pyeti Arta në telefon para dy javësh. Zëri i saj ishte i lodhur, i largët.

— Nuk është aq e thjeshtë, bija ime. Kjo shtëpi është gjithçka që kam — i thashë, duke u përpjekur të mos më dridhej zëri.

Në fakt, nuk është shtëpia ajo që më mban këtu. Është frika. Frika se po ika, do të humbas edhe ato pak kujtime që më kanë mbetur. Çdo qoshe ka historinë e vet: këndi ku Erioni mësonte për provimet e maturës; dritarja ku Arta qante natën para se të largohej; tavolina ku Mentor lexonte gazetën çdo mëngjes.

Por jeta nuk është vetëm kujtime. Është edhe realiteti i hidhur i pensionit të vogël, faturave që rriten çdo muaj dhe fqinjëve që ankohen për gjithçka. Luljeta më thotë shpesh:

— Po na mbyt kjo lagje me plehra dhe zhurma! Të paktën ti ke fëmijët jashtë…

Ajo nuk e di sa bosh tingëllon kjo ngushëllim. Fëmijët janë larg, jeta e tyre është ndryshe tani. Mua më kanë mbetur vetëm telefonatat e shkurtra dhe premtimet për vizita që shtyhen gjithmonë për “vitin tjetër”.

Një natë, ndërsa po fikja dritën e korridorit siç më kishte kërkuar Luljeta, dëgjova një zhurmë të fortë nga kati i poshtëm. Zbrita me nxitim dhe gjeta Shpendin, djalin e fqinjës së re, të shtrirë në dysheme. Kishte rënë nga shkallët duke luajtur me telefonin.

— Shpejt! Thirr ambulancën! — bërtiti nëna e tij, Mira.

Në atë moment, gjithë pallati u bashkua: dikush solli ujë, dikush tjetër mbajti dorën e djalit derisa erdhi ambulanca. Për një çast, ndjeva se nuk isha vetëm. Se ende kishte jetë në këto mure.

Por sapo ambulanca iku dhe njerëzit u kthyen në shtëpitë e tyre, heshtja ra sërish si një batanije e rëndë mbi supet e mia.

Ditët kalojnë ngadalë. Çdo mëngjes zgjohem me shpresën se do të dëgjoj zërin e dikujt në derë. Ndonjëherë hap televizorin vetëm për të dëgjuar zhurmë njerëzish. Në darka, shoh nga dritarja si fëmijët luajnë poshtë pallatit dhe më kujtohet koha kur Erioni dhe Arta bënin të njëjtën gjë.

Një ditë mora guximin t’i shkruaj Erionit:

“Biri im, a do të vish këtë verë? Kam mall për ty.”

Ai u përgjigj pas dy ditësh:

“Mami, kam shumë punë këtë vit… Por do mundohem të vij për pak ditë. Të dua shumë!”

E lexova mesazhin disa herë. Fjalët “do mundohem” më ngelën në mendje si një premtim i pambajtur.

Një mbrëmje tjetër, ndërsa po pastroja pluhurin nga rafti i librave të vjetër të Mentor-it, gjeta një letër që nuk e kisha parë kurrë më parë. Ishte shkruar nga ai për mua:

“Valbonë,
Nëse ndonjëherë ndihesh vetëm, kujto se dashuria jonë nuk shuhet kurrë sa kohë drita është ndezur në këtë shtëpi. Kujtimet tona janë forca jote. Mos u dorëzo!”

Lotët më rrodhën pa ndalur atë natë. Për herë të parë pas shumë kohësh ndjeva një ngrohtësi që vinte jo nga kaloriferi i vjetër që mezi punon, por nga brenda zemrës sime.

Tani çdo mbrëmje ndez një llambë të vogël pranë dritares dhe shoh dritat e tjera të pallatit që fiken një nga një. Disa janë familje të reja që sapo kanë ardhur; disa janë pleq si unë që presin ndonjë lajm nga fëmijët jashtë shtetit.

Një natë trokiti dera. Ishte Luljeta me një pjatë lakër të zier.

— E di që nuk ke shumë oreks këto ditë… por hajde ta hamë bashkë — tha ajo me një buzëqeshje të ngrohtë.

U ula pranë saj dhe për herë të parë pas shumë kohësh qesha me zërin tim të plotë. Biseduam për fëmijët tanë, për vitet që ikin shpejt dhe për shpresën që na mban gjallë.

— Valbonë — tha ajo papritur — a mendon ndonjëherë ta lësh këtë vend?

E pashë gjatë në sy dhe u përgjigja:

— Nuk di… Ndoshta po ika nga këtu do humbas edhe vetveten. Por ndoshta duhet të mësoj ta gjej veten kudo ku jam.

Tani çdo natë ndez llambën time dhe pres. Pres një telefonatë, një letër ose thjesht një buzëqeshje nga fqinja ime. Sepse derisa drita të shuhet, asgjë nuk është humbur plotësisht.

A ka ndonjëri prej jush që ndihet si unë? A është shtëpia vendi ku ruhen kujtimet apo thjesht një strehim nga vetmia? Komentoni mendimet tuaja…