Në Orët më të Errëta, Duhet të Veprosh: Historia ime mes Dritës dhe Hijes

“Jo, nuk mund të jetë e vërtetë! Nuk mund ta kenë marrë babën!” – bërtita me zë të dridhur, ndërsa nëna ime, Lirija, më shtrëngonte fort dorën në korridorin e errët të komisariatit. Lotët i rridhnin pa pushim, por sytë i kishte të ngulur te dera e hekurt që sapo ishte mbyllur pas trupit të babait tim, Shpëtimit. Ishte nata më e ftohtë e jetës sime, një natë që do ta mbaja mend gjithmonë.

Gjithçka ndodhi aq shpejt. Një telefonatë në mesnatë, zhurma e këmbëve të policëve që ngjiteshin shkallët e pallatit tonë të vjetër në Laprakë, britmat e fqinjëve që hapnin dritaret. “Zotëri Shpëtim Hoxha, jeni i arrestuar për mashtrim dhe korrupsion!” – tha polici me sy të ftohtë, pa më parë as mua, as motrën time të vogël, Elirën, që dridhej pas shpinës së nënës.

Babai nuk foli. Vetëm na pa një herë të fundit, me atë shikimin që thoshte më shumë se çdo fjalë: “Mos kini frikë. Mbani fort njëri-tjetrin.” Dhe pastaj u zhduk mes uniformave blu.

Në shtëpi mbretëroi heshtja. Nëna u ul në divan dhe nisi të qante me zë të ulët. Elira nuk fliste fare; vetëm më shihte mua si të isha i vetmi njeri që mund ta shpëtonte nga ajo errësirë. Unë isha 19 vjeç, sapo kisha filluar vitin e parë në universitet. Por atë natë u rrita dhjetë vjet brenda një ore.

Ditët kalonin ngadalë, si një film i zymtë bardh e zi. Fqinjët filluan të na shmangnin. Disa na shikonin me keqardhje, të tjerë me dyshim. Nëna nuk dilte më nga shtëpia; Elira refuzonte të shkonte në shkollë. Unë duhej të zgjidhja: ose të dorëzohesha para turpit dhe frikës, ose të bëja diçka.

Një mbrëmje, ndërsa po kthehesha nga universiteti, dëgjova dy burra në lagje duke folur:

– “E ke dëgjuar për Shpëtimin? Thonë që ka marrë para nën dorë për një tender…”
– “Po mirë, ai ishte njeri i mirë! S’besoj t’i bënte ato punë…”
– “Kush e di? Në këtë vend askujt s’i zihet besë!”

M’u mbushën sytë me lot nga inati. E dija që babai im ishte i ndershëm. Kishte punuar gjithë jetën si inxhinier ndërtimi dhe kurrë nuk kishte pranuar asnjë lek më shumë se rroga. Por tani askush nuk donte ta dëgjonte të vërtetën.

Në darkë, u ula përballë nënës dhe Elirës.

– “Nuk mund të rrimë kështu! Duhet të bëjmë diçka për babin!”
– “Çfarë mund të bëjmë ne? Jemi vetëm…” – tha nëna me zërin e thyer.
– “Unë do flas me avokatin. Do kërkoj ndihmë nga profesori im i drejtësisë. Nuk do lejoj që babai të kalbet kot në burg!”

Nëna më pa me shpresë për herë të parë pas shumë ditësh.

Ditët që pasuan ishin një luftë e vërtetë. Shkova te zyra e avokatit publik, por ai vetëm ngriti supet:

– “Djali im, këto janë punë të mëdha. Pa lekë nuk bëhet gjë…”

Isha gati të dorëzohesha, por kujtova fjalët e babait: “Mos u dorëzo kurrë para padrejtësisë.” Vendosa t’i shkruaj një letër profesorit tim, Mentor Kastratit, një burrë i drejtë dhe i respektuar.

Pas dy ditësh mora përgjigje:

– “Arlind, historia jote më preku shumë. Do mundohem të ndihmoj sa të mundem. Hajde nesër në zyrën time.”

Kur hyra te zyra e tij, ai më priti me buzëqeshje.

– “E di sa e vështirë është kjo që po kalon. Por duhet guxim për t’u përballur me sistemin tonë të kalbur. Do flas me disa kolegë avokatë dhe do kërkojmë prova për pafajësinë e babait tënd. Por duhet edhe ti të jesh gati për çdo gjë.”

I premtova se nuk do dorëzohesha.

Jeta jonë u kthye në një betejë të përditshme: unë ndiqja leksionet dhe punoja pasdite në një lokal për të ndihmuar nënën me shpenzimet; Elira nisi sërish shkollën falë këmbënguljes sime; ndërsa nëna filloi të dalë nga shtëpia për të kërkuar ndihmë te miqtë e vjetër.

Por sistemi ishte i pamëshirshëm. Çdo derë që trokisnim na mbyllej në fytyrë. Njëri nga avokatët që na premtoi ndihmë kërkoi ryshfet; një tjetër na tha hapur:

– “Në këtë vend drejtësia blihet me para ose me lidhje!”

Netët i kalonim duke pritur telefonata nga burgu. Babai fliste pak, por gjithmonë na jepte kurajo:

– “Mos u dorëzoni! Unë jam i pafajshëm dhe këtë do ta provojmë bashkë!”

Një ditë mora guximin dhe shkova te gazetarja më e njohur investigative në Tiranë, Zana Hoxha.

– “Zonjush Zana, ju lutem më ndihmoni! Babai im është arrestuar padrejtësisht! Kam prova që ai është viktimë e një hakmarrjeje politike…”

Ajo më pa drejt në sy:

– “Arlind, historia jote është si shumë të tjera në këtë vend. Por unë do ta publikoj vetëm nëse ke vërtet prova konkrete.”

I dhashë dosjen që kisha mbledhur me ndihmën e profesorit Mentor: dokumente që tregonin se babai im kishte refuzuar një ofertë korruptive nga shefi i tij pak javë para arrestimit.

Pas disa ditësh lajmi shpërtheu në media: “Inxhinieri Shpëtim Hoxha – viktimë e sistemit apo fajtor?”

Fqinjët nisën të na shikonin ndryshe. Disa filluan të na flasin sërish; disa madje ofruan ndihmë për Elirën që kishte mbetur pas me mësimet.

Pas muajsh betejash ligjore dhe presioni publik, gjykata urdhëroi hetim të ri për çështjen e babait tim. Pas tre muajsh ai u lirua nga burgu – i lodhur, por krenar.

Kur u kthye në shtëpi, Elira iu hodh në qafë duke qarë:

– “Babi, mos na lër më kurrë vetëm!”

Ai na shtriu krahët dhe tha:

– “Ju jeni forca ime! Pa ju nuk do kisha mbijetuar asnjë ditë atje brenda.”

Por plagët mbetën: humbëm miq, humbëm besimin te sistemi, humbëm vite nga jeta jonë. Por fituam diçka më shumë: guximin për t’u ngritur kundër padrejtësisë.

Sot jam ende student, por çdo ditë luftoj për drejtësi – jo vetëm për familjen time, por për çdo njeri që padrejtësia e ka lënë në errësirën ku dikur isha edhe unë.

A ka kuptim jeta pa veprim? A duhet t’i lëmë gjërat në dorën e fatit apo duhet të ngrihemi edhe kur gjithçka duket e pamundur? Ju çfarë do bënit po të ishit në vendin tim?