Kur Kopshti ynë u Bë Shkak për Plagë të Vjetra

“Po pse, moj nënë, duhet të lodheni kaq shumë? Kush do t’i hajë gjithë këto perime? Unë nuk kam ndërmend të sjell fëmijët këtu çdo fundjavë!”

Fjalët e Elirës më goditën si një grusht në stomak. Ishte e shtuna e parë e majit, dielli sapo kishte filluar të ngrohte tokën dhe unë, bashkë me burrin tim, Agronin, ishim zgjuar herët për të mbledhur kastravecët e parë të vitit. Kisha veshur fustanin tim të preferuar me lule, duart më ishin nxirë nga dheu, por zemra më rrihte fort nga gëzimi. Kisha pritur me padurim ardhjen e djalit tim, Arditit, bashkë me Elirën dhe dy vogëlushët, për t’ua treguar kopshtin tonë të ri.

Por Elira nuk i hodhi asnjë sy shportës plot me domate të kuqe, as shkurreve të mjedrave që i kisha mbuluar me rrjetë që zogjtë të mos i hanin. Ajo rrinte në prag të derës, me krahët kryq dhe fytyrën të ngrysur.

“E di sa shumë kemi punuar për këtë vend?” i thashë me zë të dridhur. “E kemi bërë për ju, për nipërit tanë. Që të kenë ku të vrapojnë, ku të mësojnë si rriten frutat…”

Ajo më ndërpreu ftohtë: “Fëmijët janë alergjikë nga pluhuri. Dhe nuk kanë qejf të luajnë në baltë. Mua më duket humbje kohe.”

Arditi u mundua të ndërhynte: “Elira, mami është lodhur shumë. Mund ta provojmë njëherë…”

Por ajo vetëm ngriti supet dhe u kthye nga makina. Fëmijët, të hutuar, më panë me sy të mëdhenj. Vogëlushja ime, Era, u afrua dhe më kapi dorën: “Gjyshja, a mund të marr një luleshtrydhe?”

Iu përgjigja me një buzëqeshje të zbehtë: “Sigurisht, zemër.”

Por Elira e thirri menjëherë: “Era! Mos ha pa larë duart! Nuk e di çfarë ka në këtë kopsht!”

Aty ndjeva sikur gjithçka që kisha ndërtuar me duart e mia po shembej. Agroni më pa i trishtuar, por nuk foli. Ai gjithmonë ka qenë i heshtur kur bëhet fjalë për konfliktet familjare.

Kur ata u larguan atë pasdite, shtëpia dukej më bosh se kurrë. U ula në verandën prej druri dhe shikova shportën plot me fruta që askush nuk i preku. Lotët më rrëshqitën pa zhurmë në faqe.

Në mbrëmje, Agroni u ul pranë meje dhe më vuri dorën mbi sup. “Mos u mërzit, Lirie. Ndoshta do ndryshojë mendje.”

Por unë nuk mund ta hiqja nga mendja ftohtësinë e Elirës. Mendova për vitet kur isha nuse vetë, si përpiqesha t’i bëja qejfin vjehrrës sime edhe kur nuk më pëlqente gjithçka. Por koha ka ndryshuar. Gratë sot janë më të lira, më të drejtpërdrejta – ndoshta edhe më pak falëse.

Ditët kaluan dhe kopshti lulëzoi edhe më shumë. Por çdo herë që shihja një luleshtrydhe të pjekur apo dëgjoja cicërimat e zogjve mbi shkurret e boronicave, ndjeja një boshllëk në zemër. Nuk ishte vetëm refuzimi i Elirës – ishte ndjenja se puna ime, dashuria ime për familjen, nuk kishte më vlerën që kishte dikur.

Një pasdite tjetër, Arditi erdhi vetëm. U ulëm në verandë dhe ai nisi të fliste ngadalë:

“Mami… Elira është lodhur shumë këto kohët e fundit. Me punën, me fëmijët… Ndoshta nuk është kopshti problemi.”

E pashë në sy djalin tim dhe ndjeva dhimbjen që ai mundohej ta fshehte. “A jeni mirë ju të dy?”

Ai uli kokën. “Ka shumë tension mes nesh. Unë dua që fëmijët të rriten siç jam rritur unë – me natyrën, me gjyshër… Por Elira ka frikë nga fshati. Ka kujtime jo të mira nga fëmijëria e saj.”

U ndjeva keq që nuk e kisha kuptuar më parë. Ndoshta kopshti im i vogël ishte bërë arenë për plagët e vjetra të dikujt tjetër.

Tani çdo herë që shkoj në kopsht, mundohem ta shoh ndryshe. Nuk është vetëm një vend ku rriten fruta – është një vend ku ne përballemi me dhimbjet tona, ku përpiqemi të gjejmë gjuhën e përbashkët mes brezave.

Një ditë mora guximin t’i shkruaj Elirës një letër:

“E dashur Elira,
E di që ndoshta nuk është vendi yt i preferuar ky kopshti ynë i vogël. Por dua që ta dish se gjithçka që kemi bërë këtu është nga dashuria për ju dhe fëmijët tuaj. Nëse ndonjëherë do të duash të flasim apo thjesht të rrimë bashkë në heshtje mes luleve dhe pemëve, unë jam këtu.”

Nuk mora përgjigje menjëherë. Por pas disa javësh, ajo erdhi papritur me Erën dhe djalin e vogël. Nuk foli shumë – vetëm u ul në verandën time dhe vështroi kopshtin në heshtje.

Era vrapoi drejt shkurreve dhe filloi të mbledh luleshtrydhe.

Elira më pa në sy për herë të parë pa mbrojtje: “Ndoshta… ndoshta duhet t’i japim një shans këtij vendi.”

Nuk kam iluzione se gjithçka do rregullohet menjëherë. Por ndoshta ky kopsht do jetë vendi ku plagët tona fillojnë të shërohen – ngadalë, siç piqen frutat nën diellin e qershorit.

A ka ndonjëri prej jush që është ndjerë i pavlerësuar nga familja? Si ia keni dalë ta ruani dashurinë mes zhgënjimeve? Apo ndoshta edhe ju keni qenë në vendin e Elirës?