Kufiri i Padukshëm: Kur Dashuria e Nënës Përplaset me Kufijtë e Familjes

“Mos harro, Merushe, vetëm të dielën e parë të muajit, dhe gjithmonë më lajmëro paraprakisht.” Zëri i Liridonit, dhëndrit tim, më tingëllon ende në vesh. Ishte një pasdite e ftohtë janari kur ai m’i tha këto fjalë, ndërsa unë mbaja në duar një qese me petulla të ngrohta për nipin tim, Ermalin. U ndjeva si një fëmijë që i kërkohet të rrijë jashtë derës së shtëpisë së vet.

Vajza ime, Arta, më pa me sy të trishtuar. Nuk foli. E kuptova që ishte mes dy zjarreve: dashuria për nënën dhe detyrimi ndaj burrit. Unë u përpoqa të buzëqeshja, por zemra më rrihte fort. “Po mirë, Liridon, do të lajmëroj gjithmonë,” i thashë me zë të ulët, duke u përpjekur të mos shpërtheja në lot.

Në lagjen tonë në Tiranë, të gjithë e dinin që unë isha gjithmonë aty për Artën. Qysh kur ajo ishte e vogël, çdo plagë, çdo lot, çdo gëzim i saj ishte edhe i imi. Kur lindi Ermali, mendova se do të isha pjesë e pandashme e jetës së tyre. Por tani, një mur i padukshëm ishte ngritur mes nesh.

Ditët kalonin ngadalë. Çdo mëngjes zgjohesha herët, gatuaja diçka të mirë dhe shikoja telefonin me shpresën se Arta do të më shkruante: “Mami, hajde sot.” Por ajo rrallë më merrte në telefon. E dija që nuk donte të më lëndonte, por edhe nuk mund t’i dilte kundër Liridonit. Ai ishte njeri i mirë, punonte fort dhe nuk i mungonte asgjë familjes. Por ishte i ftohtë, i prerë dhe shumë strikt me rregullat.

Një ditë, pa mundur ta duroj më këtë ndjesi boshllëku, vendosa të shkoj pa lajmëruar. Ishte dita e lindjes së Ermalit. I bleva një biçikletë të vogël dhe u nisa drejt shtëpisë së tyre. Zemra më rrihte fort nga emocionet dhe frika. Kur trokita në derë, Arta hapi me fytyrë të zbehtë.

“Mami… nuk më the që do vije sot,” tha ajo me zë të dridhur.

“E di, bija ime. Por sot është dita e lindjes së Ermalit. Nuk mund të mungoja,” i thashë duke u përpjekur të mos dukesha e lënduar.

Në atë moment doli Liridoni nga dhoma tjetër. Më pa drejt në sy.

“Merushe, kemi rregulla këtu. Nuk është mirë të vish pa lajmërim,” tha ai ftohtë.

Ermali vrapoi drejt meje: “Gjyshja!” Ai më përqafoi fort dhe fytyra ime u mbush me lot gëzimi dhe dhimbjeje.

“Liridon, është dita e lindjes së djalit tonë,” ndërhyri Arta me zë të ulët.

Ai u kthye nga ajo: “Nuk ka rëndësi dita. Rregullat janë rregulla.”

U ula në kolltuk me biçikletën në prehër dhe ndjeva sikur po më shtrëngonte dikush fort në gjoks. Ermali filloi të qeshte me lodrën e re dhe për një moment harrova gjithçka tjetër. Por tensioni në ajër ishte i padurueshëm.

Pas pak minutash, Liridoni u ngrit dhe tha: “Do dal pak jashtë.” Sapo dera u mbyll pas tij, Arta shpërtheu në lot.

“Mami, nuk dua që të vuash kështu… Por nuk di ç’të bëj. Ai është shumë i prerë. Nëse i dal kundër, bëhet keq për gjithë shtëpinë…”

E mora dorën dhe ia putha ballin: “Bija ime, unë dua vetëm të jem pranë jush. Nuk dua t’ju prish qetësinë… Por edhe unë kam nevojë për ju.”

Ajo më përqafoi fort dhe qau gjatë në supin tim.

Kur u ktheva në shtëpi atë natë, ndjeva një boshllëk të madh. U ula pranë dritares dhe shikoja dritat e qytetit që pulsonin larg. Mendova për kohën kur prindërit tanë na vizitonin pa lajmërim, kur shtëpia ishte gjithmonë plot zhurmë dhe jetë. Tani gjithçka ishte bërë me orar, me rregulla të ftohta.

Ditët kaluan dhe marrëdhënia ime me Artën filloi të ftohej. Ajo nuk më merrte më shpesh në telefon; Ermali filloi të më mungonte gjithnjë e më shumë. Në lagje filluan të flisnin: “Pse nuk shkon më tek vajza?” Unë buzëqeshja hidhur: “E kanë shumë punë…”

Një natë, ndërsa po shëtisja vetëm në parkun afër shtëpisë, takova Shpresën, një mikeshën time të vjetër.

“Ç’ke kështu Merushe? T’u ka venitur fytyra…”

I tregova gjithçka mes lotësh.

Ajo më mori dorën: “Nuk je vetëm. Edhe unë kam kaluar të njëjtën gjë me djalin tim. Tani jam bërë si mysafire në shtëpinë time…”

U ndjeva pak më mirë që nuk isha vetëm në këtë dhimbje. Por pyetja mbetej: A ishim ne prindërit fajtor që donim të ishim pranë fëmijëve tanë? Apo koha kishte ndryshuar aq shumë sa dashuria jonë konsiderohej barrë?

Një ditë mora guximin t’i shkruaj Liridonit një letër:

“I dashur Liridon,
E di që do më mirë për familjen tënde dhe dua ta respektoj këtë. Por jam nënë dhe gjyshe; zemra ime nuk njeh orar apo rregulla kur vjen puna tek dashuria për Artën dhe Ermalin. T’i vendosësh kufij dashurisë është si t’i vësh gardh diellit… T’i kërkoj vetëm pak mirëkuptim dhe pak më shumë hapësirë për t’u ndjerë pjesë e familjes suaj.”

Nuk mora përgjigje kurrë nga ai. Por pas disa javësh Arta erdhi vetë tek unë bashkë me Ermalin. Erdhi pa lajmërim.

“Mami, nuk mundem më kështu,” tha ajo duke qeshur mes lotësh. “Dua që Ermali të rritet me ty pranë!”

E përqafuam njëra-tjetrën fort. Për herë të parë pas shumë kohësh ndjeva ngrohtësinë e dikurshme.

Por Liridoni mbeti i ftohtë dhe marrëdhënia jonë nuk u përmirësua kurrë plotësisht. Unë vazhdova ta respektoj orarin e tij, por Arta gjeti mënyra për t’u afruar më shumë me mua.

Sot jam 70 vjeçe dhe ende pyes veten çdo natë: A është dashuria e nënës kaq e tepërt sa duhet kufizuar? Apo janë kohët që kanë ndryshuar aq shumë sa ne prindërve na mbetet vetëm roli i mysafirit?

A ju ka ndodhur edhe juve kjo? Si do vepronit po të ishit në vendin tim?