Në Shtëpinë e Nënës së Burrit: Një Udhëtim i Gjatë Drejt Pranimit

“Po, po, Zana, zbrit tani se arritëm!” – zëri i shoferit më nxori nga mendimet ndërsa autobusi ndaloi para portës së madhe të shtëpisë së vjehrrës. Ishte natë vonë, ajri i fshatit mbante erën e barit të lagur dhe të tokës së freskët. Kisha udhëtuar gjithë ditën nga Italia, me valixhet plot dhurata dhe mall për fëmijët e mi. Por zemra më rrihte fort nga ankthi: si do më priste vjehrra këtë herë? A do të ndjehesha më në fund pjesë e kësaj shtëpie?

Dera u hap me një kërcitje të lehtë dhe aty qëndronte ajo – Liria, vjehrra ime, me shallin e leshtë të hedhur mbi supe. Fëmijët vrapuan drejt meje: “Mami! Mami!” – thirrën me zë të lartë, duke më përqafuar fort. Lotët më rridhnin pa u ndalur. Liria qëndroi paksa mënjanë, me një buzëqeshje të vakët. “Mirëse erdhe, Zana. U lodhe shumë, dukesh,” tha ajo, duke më parë drejt e në sy.

U futëm brenda. Shtëpia ishte e ngrohtë, soba digjej dhe aroma e byrekut mbushte ajrin. “Ulu, pi një çaj,” më tha Liria, por zëri i saj kishte një ton që nuk arrija ta deshifroja – ishte kujdes apo largësi? Fëmijët u ulën pranë meje, ndërsa Liria nisi të më pyesë për jetën në Itali: “Si ia del atje vetëm? Po puna? Po burri yt, Iliri, a të ndihmon?”

Nuk dija si t’i përgjigjesha. Në Itali punoja natë e ditë në pastrim, Iliri ishte kthyer në Shqipëri për të ndërtuar shtëpinë e re dhe unë mbaja gjithçka mbi supe. Por këto nuk thuhen lehtë. “Mirë jam, Liri. Fëmijët janë rritur shumë,” thashë me zë të ulët.

Ajo uli kokën dhe nisi të rregullojë pjatat në tryezë. “E di që është e vështirë, por këtu je gjithmonë e mirëpritur,” tha ajo papritur. Por ndjeva se kishte diçka tjetër pas fjalëve të saj.

Në mbrëmje, kur fëmijët ranë për të fjetur, u ula me Lirin në verandë. Hëna ndriçonte oborrin dhe qentë lehnin larg. “Zana,” nisi ajo me zë të butë, “njerëzit këtu flasin shumë. Thonë që gratë që shkojnë jashtë harrojnë rrënjët. Unë nuk dua ta besoj këtë për ty.”

M’u mbushën sytë me lot. “Nuk kam harruar asgjë, Liri. Çdo natë mendoj për këtë shtëpi, për fëmijët… Por jeta atje është luftë. Nuk është siç duket.”

Ajo psherëtiu thellë. “E di që ke sakrifikuar shumë. Por edhe këtu ka vështirësi. Iliri është bërë i ftohtë kohët e fundit… Nuk flet shumë.”

Heshtja ra mes nesh. Zemra ime u mbush me faj dhe mall. “Ndoshta jam bërë shkak që ai është kështu,” thashë me zë të dridhur.

Liria më pa drejt në sy: “Nuk është faji yt. Por familja është si buka – duhet ta ndajmë çdo ditë bashkë.”

Të nesërmen u zgjova herët nga zhurma e pulave në oborr. Fëmijët kishin dalë jashtë me Lirin për të mbledhur vezët. I pashë nga dritarja: Liria i mbante dorën vajzës sime, ndërsa djali qeshte me zhurmë. Një ndjenjë xhelozie dhe lehtësimi më pushtoi njëkohësisht.

Në drekë erdhën disa gra të lagjes për vizitë. “Erdhi Zana nga Italia! Si je moj bijë? Sa ke ndryshuar!” – më thanë ato, duke më parë nga koka te këmbët.

Njëra prej tyre, Fatbardha, pyeti: “Po burrin pse nuk e more me vete? Apo atje janë burrat më të mirë?”

U skuqa në fytyrë. Liria ndërhyri shpejt: “Iliri është këtu për shtëpinë, Zana punon fort atje për fëmijët.”

Por ndjeva peshën e syve të tyre mbi mua – si një gjyq i heshtur.

Në mbrëmje, kur mbeta vetëm me Ilirin, ai foli shkurt: “Do rrish gjatë këtë herë?”

“Vetëm dy javë… Puna nuk pret,” i thashë.

Ai uli kokën: “Fëmijët kanë nevojë për ty këtu.”

“E di… Por pa punuar atje nuk kemi asgjë këtu.”

Ai u ngrit dhe doli jashtë pa thënë asgjë tjetër.

Netët kaluan mes kujdesit për fëmijët dhe bisedave të shkurtra me Lirin. Një natë ajo më solli një shall të ri: “E kam thurur vetë për ty,” tha ajo me zërin që i dridhej pak.

E mora shallin dhe e afrova pranë fytyrës time – kishte aromën e duarve të saj dhe të shtëpisë së vjetër.

“Faleminderit… Nuk di si t’jua shpërblej gjithë këtë mirësi,” i thashë.

Ajo më preku lehtë dorën: “Ti je vajza ime tani.”

Kur erdhi dita të nisesha sërish drejt Italisë, fëmijët qanin duke më kapur fort pas valixhes. Liria më dha një trastë me bukë dhe djathë: “Mos harro kurrë nga ke ardhur,” më tha ajo.

Në aeroport, ndërsa prisja avionin, mendova për gjithçka që lash pas – dashurinë, mallin, pritjet dhe paragjykimet. A do jem ndonjëherë plotësisht e pranuar këtu? Apo do mbetem gjithmonë mes dy botëve?

A ka ndonjëri prej jush që ndjen këtë boshllëk mes largësisë dhe familjes? Si ia dilni ju me mallin dhe pritjet që kanë të tjerët nga ne?