Mes vjehrrës dhe arsyes: Si vendosa të largohem nga “djali i mamit”

“Nuk do ta lëshosh kurrë Arbenin, apo jo, Lira?” – më pyeti vjehrra ime, Merita, me atë zërin e saj të butë por therës, ndërsa unë qëndroja në kuzhinë duke larë enët. Ishte ora tetë e darkës, dhe Arbeni sapo ishte kthyer nga puna, por si gjithmonë, ndaloi më parë te shtëpia e nënës së tij. Edhe pse kishim pesë vite të martuar, shtëpia jonë ishte gjithmonë e dyta për të.

Nuk i përgjigjem menjëherë. Në vend të fjalëve, ndjej duart që më dridhen mbi gotat e lagura. Në kokë më vërtitet një pyetje që më ka ndjekur prej kohësh: “A është kjo jeta që kam dashur?” Merita afrohet pas shpine, më prek lehtë supin dhe më pëshpërit: “Mos harro, djali im ka nevojë për mua. Ti je e re, do mësosh.”

Mbrëmja vazhdon me tension të padukshëm. Arbeni ulet në kolltuk, ndez televizorin dhe as që më hedh sytë. Merita sjell një pjatë me byrek që ka gatuar vetë dhe ia vendos para tij. Ai buzëqesh, i thotë: “Faleminderit, mami!” Zemra më shtrëngohet. Unë jam gruaja e tij, por gjithmonë ndihem si mysafire në shtëpinë time.

Kur u martuam, isha 29 vjeçe – një moshë që shumëkush në lagjen tonë e quante “e vonuar”. Arbeni nuk ishte as i bukur, as i pasur, por kishte një qetësi që më bënte të ndihesha e sigurt. Mendova se do të ndërtonim një jetë të thjeshtë, larg dramave të zakonshme shqiptare. Por nuk kisha llogaritur Meritan.

Qysh në fillim, ajo vinte çdo ditë në shtëpinë tonë. Fillimisht sillte ushqime ose ndihmonte me pastrimin. Pastaj filloi të komentonte çdo gjë: si gatuaja, si vishej Arbeni, pse nuk kishim ende fëmijë. “Mos ndoshta ke ndonjë problem?” – më pyeti një ditë hapur para Arbenit. Ai uli kokën dhe nuk tha asgjë.

Një natë, pasi Merita u largua, u ula pranë Arbenit dhe i thashë: “Dua pak hapësirë për ne. Nuk dua që mamaja jote të jetë çdo ditë këtu.” Ai më pa me sy të trishtuar: “Po ajo është vetëm. Nuk mund ta lëmë.”

Kjo fjali u bë refreni i jetës sonë. Çdo herë që kërkoja diçka për ne si çift, përgjigjja ishte: “Po mami?” Fillova të ndihesha e padukshme. Nëna ime më këshillonte: “Durimi është virtyt. Vjehrra është si nëna.” Por unë nuk mund ta besoja këtë më.

Një ditë pranvere, ndërsa po palosja rrobat në dhomën tonë të vogël, dëgjova Meritën duke folur me Arbenin në korridor:

– Lira nuk di të bëjë asnjë gjë si duhet. Pse nuk martoheshe me atë vajzën e Shabanit? Ajo do të kishte bërë djalë deri tani!
– Mami, mos fol kështu! – dëgjova zërin e Arbenit, por ishte i vakët.
– Unë dua vetëm të mirën tënde!

U futa në dhomën e ndenjes me rrobat në dorë. Sytë e mi u mbushën me lot.

– Arben, a do të flasësh ndonjëherë për mua? Apo gjithmonë do jesh djali i mamit?

Ai uli kokën. Merita m’u afrua:

– Mos u bëj xheloze për dashurinë që kemi unë dhe djali im!

Ato fjalë më dogjën si zjarr. U mbylla në banjë dhe qava deri sa u lodha.

Ditët kalonin njësoj: Merita vinte çdo mëngjes, kontrollonte frigoriferin, shihte rrobat e palara, komentonte çdo detaj. Arbeni gjithmonë i jepte të drejtë ose heshtte. Një natë, kur ishim vetëm, i thashë:

– Po unë? A kam vend në jetën tënde?
– Mos u mërzit kot, Lira. Mami është mami.

Në punën time si mësuese ndihesha e respektuar, por sapo kthehesha në shtëpi isha thjesht “gruaja që nuk bën dot djalë” ose “ajo që nuk di të gatuaj byrek si Merita”.

Njëri nga momentet më të vështira erdhi kur humba një shtatzani të shumëpritur. Merita tha: “Ndoshta Zoti po të jep një shenjë.” Arbeni nuk tha asgjë; vetëm më përqafoi ftohtë.

Fillova të ndihesha gjithnjë e më vetëm. Miqtë e mi filluan të largoheshin sepse isha gjithmonë e lodhur dhe pa humor. Nëna ime vinte rrallë sepse Merita nuk e donte praninë e saj.

Një natë vere, ndërsa po laja dritaren, pashë Meritën duke hyrë në oborr me një thes patatesh dhe një shportë vezësh. U ula në divan dhe mendova: “A do jem gjithmonë nën hijen e saj?” Atij momenti iu bashkua një zhurmë nga dera.

– Lira! – thirri Merita – Hajde ndihmo pak!

U ngrita ngadalë dhe shkova drejt saj.

– Po Arbeni ku është? – pyeta.
– Ka dalë me shokët – tha ajo ftohtë.

Ndërsa po pastroja patatet, Merita nisi sërish:

– Ti duhet ta kuptosh që djemtë janë gjithmonë për nënat. Gruaja vjen pas…

Në atë moment diçka brenda meje u thye.

Tërë natën nuk fjeta dot. Në agim mora një letër dhe fillova të shkruaj:

“Arben,
Kam luftuar shumë për këtë martesë. Kam duruar fjalët dhe shikimet e nënës sate, heshtjen tënde dhe mungesën time në këtë shtëpi. Por tani dua të zgjedh veten time. Nuk dua të jem më hija e askujt.”

E lash letrën mbi tavolinën e kuzhinës dhe dola jashtë pa kthyer kokën pas.

Sot jetoj vetëm në një apartament të vogël në Tiranë. Kam rifilluar punën si mësuese dhe jam rrethuar nga miq që më japin forcë. Ndonjëherë pyes veten: “A bëra mirë që ika? A mund të ndryshonte diçka po të kisha duruar edhe pak?” Por pastaj kujtoj netët pa gjumë dhe zërin tim që humbiste çdo ditë.

A ka vend për gruan shqiptare mes dashurisë për burrin dhe respektit për vjehrrën? Apo jemi gjithmonë të detyruara të zgjedhim mes vetes dhe familjes së tij?